Daniel Kahneman otrzymał Nagrodę Nobla za zastosowanie badań psychologicznych nad procesami decyzyjnymi w analizie ekonomicznej i to właśnie jemu zawdzięczamy jedno z najważniejszych odkryć psychologii poznawczej ostatnich lat. Mowa o wyodrębnieniu przez niego dwóch oddzielnych systemów, jakich nasz mózg używa do przetwarzania informacji.
System 1 (zwany szybkim lub automatycznym) – pozwala na natychmiastowe, dynamiczne reagowanie na nieoczekiwane wydarzenie. Jest jednak zdecydowanie mniej trafny od Systemu 2.
System 2 (zwany wolnym lub refleksyjnym) – umożliwia precyzyjną i trafną analizę sytuacji, wymaga jednak dużo większych mocny poznawczych. Jest wolniejszy, a jego wykorzystanie bardziej wyczerpujące.
System 1 funkcjonuje bez przerwy w tle, przetwarzając wszystkie informacje, które docierają do naszego mózgu. Niestety jego zautomatyzowanie sprawia, że może ulegać stereotypom i błędnie oceniać określoną sytuację. System 2 musi być natomiast przez nas uruchomiony. Jest bardziej logiczny, ale przez to także mocniej obciążony, więc może przetwarzać informacje tylko w niewielkiej ilości.
Silna wola należy właśnie do Systemu 2, z którego nie jesteśmy w stanie korzystać przez cały dzień, zarówno ze względu na jego energochłonność, jak i ograniczoną uwagę. Dlatego, próbując wprowadzać w życiu istotne zmiany, czy chociażby chcąc zmienić swoje złe nawyki jedynie w oparciu o silną wolę, szybko poniesiemy porażkę. Przy braku energii wpadamy bowiem z automatu w zachowania z Systemu 1, a więc skupiamy się na rzeczach, które wcale nie są w danym momencie istotne. Silna wola szybko się kończy także w sytuacji, kiedy jesteśmy przepracowani, zmęczeni i przede wszystkim niewyspani.
Jak zatem działać skutecznie?
By zmienić złe nawyki lub wprowadzić do swojego codziennego życia nowe, warto w pierwszej kolejności wykorzystać System 2 do ustalenia pewnych wzorców zachowań dla Systemu 1. Dopiero wtedy możemy zacząć pracować nad nowym nawykiem, który dzięki regularności i powtarzalności ma szansę na funkcjonowanie tak, jak to jest w przypadku codziennego mycia zębów.